(Column geplaatst op Luchtvaartnieuws door A.C. Groeneveld op 7 augustus 2004).

Op 13 april 2004 zond de heer Cerfontaine een verslag rond over "verantwoord ondernemen". Hij zegt in de begeleidende brief dat hij streeft naar het in evenwicht houden van de sociale, milieu en economische belangen (people, planet, profit). In het verslag zegt hij verantwoording te willen afleggen aan de stakeholders. KPMG stelde een verificatierapport op met als laatste zin van de conclusies: "Ons is niet gebleken dat het verslag niet betrouwbaar is".
Resultaat
Op bladzijde twee van het verslag geeft Schiphol aan op een totaal van ¤ 956 miljoen een resultaat te realiseren (na belastingen!) van ¤ 191 miljoen. Ongeveer de helft van dit bedrag bestaat uit havengelden. Op bladzijde 40 vermeld Schiphol een netto-omzet van ¤ 860 miljoen, een exploitatieresultaat van ¤ 338 miljoen en een resultaat na belastingen van ¤ 192 miljoen. Schiphol stelt dat het resultaat sinds 2002 negatief wordt beïnvloed door de introductie van vennootschapsbelasting. Ook stelt Schiphol dat het resultaat is "inclusief ongerealiseerde waardeverandering vastgoedbeleggingen".

Een resultaat om trots op te zijn in een periode dat de luchtvaart de slechtste periode meemaakt in haar bestaan. Maar ook een resultaat om vraagtekens bij te stellen. Hoe zou het resultaat zijn samengesteld? Hoe is de bijdrage aan het Schipholfonds verwerkt? Hoeveel heeft Schiphol bijgedragen aan de woningisolatie in gehinderde gebieden? Hoe zal de resultaatsverwachting zijn van andere stakeholders dan die we nu kennen, bijvoorbeeld de belegger of speculant na een beursgang.

Nu het Kabinet zich, ondanks de zorg die hierover bestaat in de samenleving, positief uitspreekt over een gedeeltelijke privatisering, is het de vraag hoe de resultaatsontwikkeling zal zijn. Wat voor doelstelling zou moeten worden gesteld of opgelegd, en door wie, in het kader van verantwoord ondernemen betreffende "nettoresultaat" en "economic profit"?

Stakeholders
Onder het hoofdstuk "Verantwoording" op bladzijde 3, spreekt Schiphol drie keer over stakeholders. De stakeholders-analyse van de luchthaven levert het volgende op:
Lokale medewerkers van de Schiphol Group, de luchtvaartsector (hieronder verstaat Schiphol de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen en de Luchtverkeersleiding), de Rijksoverheid ( 6 ministeries), de lokale overheid (mate name Amsterdam en Haarlemmermeer), de regionale overheid (de provincie N-H), de Commissie Regionaal Overleg luchthaven Schiphol (CROS) en het parlement. De beleidskeuzes, zo stelt de luchthaven in haar rapport, vloeien voort uit de interne analyse van onze stakeholders. Tot mijn grote verrassing is de passagier en de aandeelhouder voor Schiphol geen stakeholder wanneer het gaat om People, Planet, Profit! Tevens zijn alle bedrijven die nodig zijn om, naast een luchtvaartmaatschappij, een luchthaven zijn functie te laten vervullen, voor Schiphol niet van belang als stakeholders wanneer het gaat over verantwoord ondernemen!

Privatisering
Over de privatisering zegt Schiphol directie zelf niet meer in haar voorwoord dan dat een onderdeel van de voorbereiding is het waarborgen van de publieke belangen, onder andere door economische regulering (overigens wordt het reizende publiek niet door Schiphol als stakeholder gezien). Schiphol stelt dat met KLM constructief overleg is gevoerd (het ware goed de uitkomsten daarvan te publiceren) en dat andere sectorpartijen (wie zijn dat, en welke informatie is gegeven?) hierover zijn geïnformeerd. Dus geen overleg met andere sectorpartijen en natuurlijk ook geen overleg met de niet-benoemde stakeholders, die worden kennelijk zelfs niet eens geïnformeerd. Deze werkwijze beschouwt de luchthaven als "verantwoord ondernemen"!

De kernthemas van Schiphol inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen

PEOPLE: Respect, resultaatgericht, betrokkenheid.
Schiphol wil klantgericht werken? De passagiers wordt niet erkend als stakeholder! De gevestigde bedrijven zijn geen serieuze overlegpartner, hoogstens wordt men geïnformeerd over de visie, de wil of de eisen die Schiphol heeft bedacht.

De klanttevredenheid van de huurders zou een 7 moeten scoren met SRE (een 100% dochter van Schiphol) als huurbaas. Velen weten dat dit een onvoldoende scoort, maar men heeft angst om zich tegen het monopolistische gedrag van de organisatie te verzetten.

Plotseling komt de passagier wel om de hoek kijken en die moet voor 93% tevreden zijn terwijl hij door de luchthaven niet eens wordt erkend als een stakeholder!

De (potentiële) aandeelhouder is geen stakeholder dus geen onderdeel van de kernthema PEOPLE.

PLANET: Natuur en landschap
Zorgen voor een groen imago, zo stelt het rapport. Dus de luchthaven wil niet echt groen zijn maar een groen imago opbouwen. Men wil dit doen door een inventarisatie (een aspect) van biodiversiteit op de locatie Schiphol met aansluitend een communicatieslag over de uitkomst. Dit zou dan moeten leiden tot invulling van de doelstelling Planet, natuur en landschap. Een meer povere formulering van een belangrijk kernthema van verantwoord ondernemen is nauwelijks denkbaar. Een deelonderzoek naar de biodiversiteit op Schiphol en PR verhaal.

PROFIT: Profit
Schiphol formuleert zijn Profit bijdrage aan People, Planet, Profit middels het creëren van aandeelhouderswaarde en het genereren van financiële slagkracht. Aan de waardes Nettoresultaat en Economic Profit worden tactisch maar geen targets toegekend. Maar een analyse van het financiële resultaat en de doelstellingen om het in Nederland verdiende geld naar het buitenland te brengen, zonder daaraan ook maar enige ideologie te koppelen, geeft aan wat de intenties zijn van de directie inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen.

De (potentiële) aandeelhouder is geen stakeholder dus geen onderdeel van het kernthema PROFIT.
Goed te weten voor de beursanalisten, of zouden die niet zijn geïnformeerd over Schiphols analyse?

De conclusie? Die laat ik graag over aan de echte stakeholders.