Vriendschap en opwinding gingen hand in hand tijdens het debat over duurzaam ondernemen op 4 maart in de Thorbecke-zaal van de Tweede Kamer. Deelnemers aan dit initiatief van advies- en ingenieursbureau DHV en Jong Management van VNO-NCW waren de Tweede Kamerleden Stef Blok (VVD) en Kees Vendrik (GroenLinks), vice-voorzitter van Jong management Margreet Hansink en René Leegte, adviseur duurzaam ondernemen bij DHV.
Als opwarmer gaf de heer Joop Jansen, CEO van het bouwconcern Heijmans NV een lezing over zijn visie op het onderwerp.
Geen volledige vrijheid
Leegte nam het initiatief voor het debat, na een pennengevecht op de podiumpagina van het werkgeversblad Forum. Hij was vóór; Jong Management tegen. De jonge managers vinden verslaggeving niets toevoegen. "Onzin", zegt Leegte en zegt ook Vendrik, wiens partij vorig jaar met de PvdA een wetsvoorstel (Koenders en Rabbae) indiende om duurzaamheidverslaggeving wettelijk te verplichten. "Een brug te ver", vindt Leegte, "maar gun de ondernemer ook geen volledige vrijheid. Bedrijven moeten hun verantwoordelijkheid oppakken. Dat staat vast. Zoals UNEP dat stimuleert met het Global Reporting Initiative is uitstekend. Ondernemers en overheden stellen samen hun criteria op als richtlijn voor een duurzaamheidverslag. Ondernemers kiezen vrij óf ze publiceren. Doen ze dat, dan worden de resultaten beter vergelijkbaar en de positie van de onderneming inzichtelijker."
Kan allemaal wel wezen, aldus Margeet Hansink van Jong Management, maar duurzaam ondernemen moet je niet politiseren. Dat moet je bij ondernemers laten.
Gemiste kans
En de politiek? Ach, Stef Blok refereert maar weer eens aan de jaren zeventig, toen de verbeelding aan de macht was. De PvdA wilde nationaliseren, de SP vond per definitie het bedrijfsleven fout en de VVD waardeerde het particulier initiatief. GroenLinks, dat toen nog niet bestond, maar wel via voorloper PPR in het kabinet zat, kenschetste hij als voorstander van de Groene Volvo. Dat was een gemakkelijke intikker. Blok had de zaal plat en de stemming was gezet. Maar niet wat het GroenLinks-kamerlid betreft en ook niet voor Leegte, die nota bene politieke ambities heeft binnen de VVD: Mijn partij doet er te weinig aan, een gemiste kans. Vendrik voelt zich senang in het hol van de leeuw en is geïnteresseerd in het standpunt van de ondernemer inzake duurzaam ondernemen. Retorisch: Als een Raad van Bestuur kan kiezen tussen een investering die hij binnen acht of vier jaar afschrijft, wat doet hij dan? Duurzaam ondernemen is keuzes maken: het is óf óf. Het enige wat wij vragen is: schrijf op wat je doet.
Geen bemoeizucht
En dat is dus niet nodig, volgens VVD-er Blok. Hij heeft voldoende vertrouwen in de goede maatschappelijke bedoelingen van het bedrijfsleven en wijst op het VSB fonds en het Bernhard van Leer fonds. Het is te eenvoudig het bedrijfsleven als rottig te typeren. Het komt echt niet alleen in beweging als de overheid eraan trekt. En is de overheid wel altijd betrouwbaar, vroeg hij zich af. De ondernemers in de zaal wisten het antwoord: De overheid gaat ook voor de laagste prijs. Aan een bemoeizuchtige overheid hebben zij geen boodschap.
GroenLinks-er Vendrik lijkt dat maar niet begrijpen. "Waar hebben we het eigenlijk over", vroeg hij zich af. Het gaat om een bodemwet, die aansluit bij de initiatieven van koplopers en achterblijvers stimuleert.
Compromisvoorstel
De patstellingen blijven tijdens het debat ongeschonden. De argumenten blijven identiek. Het is Paul Nouwen (voorheen voorzitter ANWB) die aan het slot een compromisvoorstel doet waarmee hij de handen van de ondernemers op elkaar krijgt. Maatschappelijk ondernemen is een positieve activiteit. Waarom kiezen we geen vrijwillig keurmerk, zoals we ook kiezen voor ISO. Op die manier, denkt Nouwen, geven bedrijven óók transparantie over de maatschappelijke gevolgen van hun activiteiten.
