(Gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 12 juli 2001).
Bedrijven moeten met ingang van boekjaar 2002 meer informatie geven over hun sociale, ethische en milieuprestaties. Tenminste als het wetsvoorstel van Groen Links en de PvdA over maatschappelijk verantwoord ondernemen door het parlement wordt aanvaard.
Of het voorstel een meerderheid krijgt in de Tweede Kamer is twijfelachtig. De indieners van het wetsvoorstel, Bert Koenders (PvdA) en Mohammed Rabbae (Groen Links), hebben hun voorstel gepresenteerd in de eerste week van het reces van de Tweede Kamer. PvdA en Groen Links hebben samen 56 van de 150 kamerzetels. Om het wetsvoorstel aangenomen te krijgen, is daarmee de steun van andere fracties nodig. De woordvoerders van de VVD en D66 waren woensdag onbereikbaar voor commentaar. Maar de VVD is nooit een voorstander geweest van regelgeving voor maatschappelijk verantwoord ondernemen .

De Tweede-Kamerfractie van het CDA zal haar steun aan het wetsvoorstel onthouden. Tweede-Kamerlid Gerda Verburg: ‘Ik vind het doel wel goed, maar het middel niet passen. Het is zo eng Nederlands en ouderwets om met nationale wetgeving internationale bedrijven te verplichten verantwoording af te leggen. Het initiatief van de Verenigde Naties op dit gebied, het ‘global reporting initiative’ biedt veel meer perspectief.’

De door PvdA en Groen Links voorgestelde publicatieplicht geldt voor bedrijven die internationaal actief zijn en al wettelijk verplicht zijn een jaarverslag te publiceren. Het wetsvoorstel stelt geen specifieke eisen aan wat er gemeld moet worden, maar geeft als referentiekader drie terreinen aan: sociaal, ethisch en milieu. Verburg verbaast zich over de vrijblijvendheid. ‘Je wilt de prestaties van bedrijven inzichtelijker maken en met elkaar kunnen vergelijken. Daar horen dan afspraken over de informatie die bedrijven moeten geven bij.’

Staatssecretaris Ybema van Economische Zaken zei in een reactie dat hij hetzelfde doel nastreeft als Koenders en Rabbae – dat is meer transparantie – maar dat hij meer ziet in ‘positieve stimulering’ dan in regelgeving. ‘Uit het wetsvoorstel spreekt wantrouwen’, aldus Ybema. Hij benadrukt dat er al een aantal grote bedrijven zijn die uitgebreid verslag doen van hun inspanningen op maatschappelijk verantwoord gebied.

Ondernemersorganisatie VNO-NCW noemt het initiatief van Koenders en Rabbae ‘onnodig en ongewenst’. ‘De initiatiefnemers roeien met hun voorstel volledig tegen de stroom in.’ Volgens VNO-NCW moet vrijwilligheid en eigen verantwoordelijkheid voor bedrijven het uitgangspunt blijven.

Milieuorganisatie Greenpeace is sceptisch over het wetsvoorstel. ‘Het is op zich een goede zaak, maar een hoop cijfers zijn toch niet te controleren. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is voor veel bedrijven in de mode. Ze zeggen dat ze er mee bezig zijn. Kern van de zaak is de verifieerbaarheid van die beweringen. Daar moet serieus naar gekeken worden.’