De waardecreatie door ESG-rapportage is de afgelopen tien jaar aanzienlijk toegenomen [4] doordat de hoeveelheden data en de mogelijkheden om te analyseren sterk zijn gegroeid. Daarbij vallen drie ontwikkelingen op. Ten eerste is er een verhoogde ESG-zelfrapportage. Dit genereert grote hoeveelheden ESG-informatie. Ondanks het gebrek aan transparantie en vergelijkbaarheid kan deze ESG-informatie worden geanalyseerd en leidt dit tot inzichten [5].

Ten tweede neemt de analyse van ESG-rapportages toe, voorbeelden zijn het door APG en PGGM, op kunstmatige intelligentie gebaseerde, Sustainable Development Investment Asset Owner Platform [6] en de geïntegreerde ESG-focus van de financiële dienstverlener Blackrock [7].

Ten slotte nemen de Europese toezichthouders het voortouw bij het afdwingen van ESG-rapportages. Dit zal resulteren in zeer bruikbare ESG-gegevens, maar de non-financial reporting directive (NFRD) [20] is een richtlijn die momenteel alleen van toepassing is op grote instellingen van openbaar belang (Public Interest Entities) met meer dan 500 werknemers. De impact zal uiteraard groter worden als deze ook van toepassing wordt op kleinere ondernemingen.

Aandachtspunten

Er zijn enkele aandachtspunten voor een internationale gestandaardiseerde ESG-rapportage. Allereerst zijn er te veel normen. Ook voor de standaarden gericht op E, S of G is alleen de minderheid van de standaarden te kwalificeren als integrale standaarden [8, 9]. Zelfs op elkaar afgestemde standaarden zijn niet goed geïntegreerd [10]. Verschillen in de toegepaste screening[11], d.w.z. neutrale of negatieve screening, bemoeilijken gebruik van diverse bronnen. Het ontbreken van een standaard rapportagetaal maakt analyse van de data arbeidsintensief.

Ten tweede is er een gebrek aan historische informatie: datasets gaan slechts 5-10 jaar terug [3]. Bovendien worden definities door de tijd gewijzigd / herzien en vindt er een consolidatie in de verkoopmarkt plaats – bijvoorbeeld Morningstar / Sustainanalytics en Dow Jones Index / Robeco SAM. Bovendien wordt de bruikbaarheid van rapporten van de ESG-ratingbureaus negatief beïnvloed door black-boxing [11]. Dit belemmert ook een data-centrische benadering. Ook is ESG-rapportage van ratingbureaus niet in lijn met elkaar. De correlatie van vijf ratings van ESG-ratingbureaus was gemiddeld 0,61 – vergeleken met een correlatie van 0,99 tussen de krediet-rating van Moody en S&P [15].

Ten derde is er signalengedrag. Gewijzigde inzichten in de maatschappij, maar ook bij toezichthouders, leiden tot aanpassing van weging van meetwaarden voor de categorieën Environment, Social en Governance in de loop van de tijd en ook tot aanpassingen binnen categorieën  [4, 12]. Dat maakt back-testing moeilijk tot onmogelijk, aangezien ESG door de jaren heen door investeerders ook anders is geprijsd [3]. Dit laatste probleem wordt ook wel aangeduid als greenwashing. Veel rapporten hebben een zwak bewijs. Wollig taalgebruik, suggestieve afbeeldingen, irrelevante beweringen en een te groot aantal technische begrippen maken het lastig om de rapportages goed te analyseren [13, 14].

Voldoen aan eisen met XBRL

Een slechte kwaliteit van ESG-rapportage, een gebrek aan transparantie en het ontbreken van standaarden voor de rapportage hebben een negatieve invloed op het behalen van duurzaamheidsdoelstellingen en brengen ook de mogelijkheden om risico’s af te dekken en alfa te vinden in gevaar. Daarom moeten de Europese toezichthouders, d.w.z. de Europese Commissie, gedigitaliseerde eenduidige definities en gegevensopslag (open access) afdwingen gebaseerd op een algemeen gebruikte en open standaard (e.g. XBRL: eXtensible Business Reporting Language). De XBRL-gemeenschap blijft in gesprek met de belanghebbenden om ervoor te zorgen dat er standaarden komen voor de ESG-rapportage [16, 17, 18]. Bovendien kan kunstmatige intelligentie de ESG-analyses een boost geven, aangezien verbeteringen voortkomen uit mogelijkheden om de ESG-gegevens te analyseren en niet uit het vermogen om de gegevens te verzamelen. Ook voor de gegevensuitwisseling ligt het toepassen van XBRL voor de hand, aangezien deze technologie bekend is voor toezichtsdata en/of financiële verslaglegging.

Call for action

De belangrijkste acties zijn, dat de EU ESG-rapportage afdwingt en opslag faciliteert, en dat de XBRL-gemeenschap haar standaard uitbreidt naar niet-financiële informatie. Bovendien moeten beleggers ESG-kennis blijven opbouwen, evenals het expliciet opnemen van ESG in hun strategieën. Entiteiten moeten ook processen en governance implementeren om hoogwaardige / nauwkeurige ESG-rapportages te garanderen en ESG-leiderschap te tonen [19]. Ze moeten overwegen om een Chief Sustainability Officer aan te stellen, of nog beter een Sustainability Director die rapporteert aan de CFO, COO of Chief Risk Officer. Dit zorgt ervoor dat ESG een integraal onderdeel is van zowel risicomanagement als zakendoen. Ten slotte moeten we voorbereid zijn op de toekomst: het volgende niveau van ESG-rapportage is op activiteitsniveau – het segmenteren van de activiteiten van de entiteit is nodig [11]!

Erik Beulen is a full professor at Tilburg University and the Academic Director for the executive MSc Information Management and core faculty for the executive MSc IT-audit at TIAS School for Business and Society at Tilburg University

Dit artikel is eerder gepubliceerd op de website van AG Connect en met toestemming van de auteur overgenomen.