Begin 2023 is de Europese Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van kracht geworden. Als gevolg hiervan zullen bedrijven de komende jaren veel gedetailleerder over duurzaamheidsvraagstukken moeten rapporteren dan voorheen. En ook tal van bedrijven zullen moeten rapporteren die voorheen niet verplicht waren: in de hele EU zal het aantal te rapporteren bedrijven toenemen van circa 11.600 naar circa 49.000. PwC wilde daarom weten hoe ver bedrijven zijn met de implementatie van MVO. Daartoe heeft PwC  170 bedrijven in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Nederland intensief ondervraagd voor de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) 2023 studie – een analyse. Een belangrijke bevinding: Hoewel de nieuwe rapportagevereisten voor veel bedrijven pas de komende jaren van kracht zullen worden, heeft de CSRD nu al impact. 59 procent van de ondervraagde bedrijven geeft aan dat CSRD nu al invloed heeft op operationele beslissingen. Alleen voor iets minder dan een kwart van de bedrijven (24%) is dit niet het geval; ruim een op de zeven bedrijven (15%) twijfelt nog over deze vraag.

Duurzaamheidsstrategie is doorgaans een kerncomponent van de algehele strategie

Uit het onderzoek blijkt ook dat duurzaamheid voor de meeste bedrijven steeds meer onderdeel wordt van hun eigen handelen: bijna driekwart van de ondervraagde bedrijven (72%) heeft al een duurzaamheidsstrategie – en als er al een bestaat, dan is deze voor 81 procent geïntegreerd in de algemene strategie. Daarentegen had vóór 2021 slechts bijna één op de vier bedrijven (24%) een duurzaamheidsstrategie. Dit suggereert ook dat de CSRD – en andere regelgeving zoals de EU-taxonomie – het beoogde effect hebben.

Dit resultaat laat zien hoe sterk duurzaamheidsvraagstukken bedrijven nu vormgeven. 26 procent van de ondervraagden heeft echter nog geen duurzaamheidsstrategie. Bedijven moeten dit dringend inhalen. De veranderingen die voortvloeien uit alomvattende en voortdurend toenemende duurzaamheidseisen zijn zeer divers. Daarom mogen bedrijven deze op geen enkele manier los zien van hun fundamentele oriëntatie.

61 procent van de bedrijven verzamelt al KPI’s voor CSRD-rapportagevereisten

Hoe zit het dan met de implementatie van de CSRD? Minstens 61 procent van de ondervraagde bedrijven is al begonnen met het verzamelen van KPI’s die relevant zijn voor CSRD. Het aandeel bedrijven dat een scopeanalyse heeft uitgevoerd is eveneens hoog (58%). Ruim de helft van de ondervraagden (52%) heeft al een geïntegreerde duurzaamheidsstrategie opgesteld. Maar: 15 procent is nog niet begonnen met de implementatie van de CSRD. Duurzaamheidsafdelingen zijn het vaakst verantwoordelijk voor de implementatie van de nieuwe rapportagevereisten (42%). De finance afdeling is verantwoordelijk bij 30 procent van de bedrijven, de controleafdeling bij 21 procent. Het hoge aandeel verschillende afdelingen laat zien dat er geen ‘beste oplossing’ bestaat en suggereert dat samenwerking tussen verschillende competenties productief is.

Het PwC-onderzoek maakt ook duidelijk dat de implementatie van de CSRD een uitdaging is: bijna twee derde van de ondervraagden (64%) noemde technische complexiteit en knelpunten in de middelen als hindernissen. De helft van de ondervraagden klaagde ook over de enorme tijdsdruk. Een gebrek aan steun van het management speelt echter slechts bij 14 procent van de ondervraagden een rol.

Het feit dat technische complexiteit, schaarse middelen en tijdsdruk voor veel bedrijven een uitdaging zijn, past bij wat PwC in de praktijk ziet – vooral omdat bedrijven meerdere hindernissen tegelijkertijd moeten overwinnen. Het is positief dat het management verantwoordelijk is voor de implementatie. Hieruit blijkt dat het onderwerp CSRD ook het managementniveau heeft bereikt.

Nog veel onzekerheid als het gaat om softwareoplossingen bij rapportages

Een ander onderzoeksresultaat is: ruim de helft van de bedrijven wil softwareoplossingen voor rapportages gebruiken om aan de CSRD-rapportageverplichtingen te voldoen. 20 procent wil dit niet doen. Ruim één op de vier bedrijven (28%) heeft nog niet besloten of dergelijke softwareoplossingen gebruikt moeten worden. Het meest voorkomende plan is het gebruik van Excel (27%); Bijna een vijfde (19%) wil een speciale ESG-softwareoplossing of het ERP-systeem gebruiken. Slechts iets meer dan één op de tien respondenten (12%) is van plan alleen de software die het bedrijf ook gebruikt voor financiële verslaggeving te gebruiken voor duurzaamheidsverslaggeving.

Opvallend: slechts 14 procent van de ondervraagden voelt zich goed geïnformeerd over de beschikbare softwareoplossingen, terwijl ruim de helft van de bedrijven (52%) de verschillen tussen de softwareoplossingen nog moet uitwerken. Bijna een derde (31%) heeft het onderwerp nog helemaal niet behandeld. Het wijdverbreide gebrek aan duidelijkheid over CSRD-softwareoplossingen verbaast PwC niet. Parallel aan de wettelijke vereisten ontwikkelen softwareoplossingen zich momenteel zeer snel. Daarom is het belangrijk voor bedrijven zich hierin te verdiepen.