Voor de 5e keer op rij analyseerde FINN hoe een 50-tal van de grootste Belgische bedrijven in hun duurzaamheidsverslag rapporteerden over hun CO2-uitstoot. De grootste vaststelling dit jaar? Belgische bedrijven blijven zeer ambitieus om hun uitstoot te verminderen (en daarover te rapporteren). Anderzijds zien we de eerste barstjes verschijnen in de onderliggende logica van duurzaamheidsrapportering.

De kopgroep (met de beste duurzaamheidsrapporten) is inmiddels een breed peloton geworden

Onze vorige ranking bleek een cruciaal jaar: toen klommen voor het eerst meer dan de helft van de bedrijven naar de kopgroep. Dit jaar is dat effect nog sterker: bijna 70% van de bedrijven zit bij de besten van de klas:

• zij bepaalden gekwantificeerde CO2-doelstellingen voor 2030 of eerder
• en delen concrete actieplannen om dat doel te bereiken
• ze verwijzen ook naar het Science-Based Targets initiative (SBTi), de de facto standaard voor het formuleren van duurzaamheidsdoelen

De kopgroep is dus een heel peloton geworden. In veel rapporten kan je tussen de lijnen door lezen dat de komst van CSRD veel in beweging heeft gezet. Bij anderen krijgen de ambities van jaren geleden nu voor het eerst echt vorm.

Zo zijn Galapagos en Econocom de stevigste stijgers: ze gaan in één klap 3 klassen omhoog. Behoorlijk wat bedrijven integreren hun jaarverslag trouwens met hun duurzaamheidsverslag – een teken dat beide nauw met elkaar verbonden zijn. Op de stoefpagina’s met ‘key performance indicators’ duiken steeds vaker duurzaamheidscijfers op.

Meer bedrijven wagen zich aan Scope 3-rapportering

Een andere trend die zich verder zet: meer en meer bedrijven wagen zich aan de rapportering van hun ‘scope 3’ emissies, de indirecte emissies die zowel upstream (bij de leveranciers bijv.) als downstream (bij klanten bijv.) gebeuren – algemeen beschouwd als het moeilijkste deel van de rapportage.

Niet minder dan 41 bedrijven – een stijging van 20% – nemen voortaan scope 3 mee in de rapportering.

Veel volk in het peloton betekent ook weinig volk aan de staart: enkel Katoen Natie en Ravago houden elkaar nog gezelschap in de laagste groep. Voorts valt het op dat de cooperatieven relatief meer vertegenwoordigd zijn in de onderste regionen – wellicht omdat het wat langer duurt om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen.

Duurzaamheidswaarschuwingen: meer bedrijven missen targets, of stellen prioriteiten in vraag

Bij onze eerdere analyses meldden we al dat er mogelijke ‘duurzaamheidswaarschuwingen’ zouden komen, naar het voorbeeld van de winstwaarschuwingen van beursgenoteerde bedrijven.

Die zie je nu ook opduiken: Argenta bijvoorbeeld zegt heel openlijk dat het zijn tussentijdse target niet haalde. Het toont aan dat vooruitgang zelden in rechte lijnen loopt, maar met ups en downs. Soms komt de business ‘in de weg lopen’ van de strakke doelstellingen: een overname, meer of minder zakenreizen door een pandemie, dalende of stijgende activiteit van de ene afdeling vs. de andere,…

Belfius deed heel wat stof opwaaien toen het eerder dit jaar via zijn ESG rapport publiek maakte te stoppen met SBTI, omdat ze vonden dat de focus op klimaat een rechtvaardige transitie in de weg stond (lees: we kunnen sommige van onze klanten geen woonkrediet geven omdat hun woning niet duurzaam genoeg is). We sluiten niet uit dat ook andere bedrijven volgen.

Meer technische rapporten vragen om meer storytelling en duiding

ESG verslaggeving wordt dermate technisch (met ondermeer dubbele materialiteit, enz) dat bedrijven meer werk moeten maken van een toegankelijke vertaling van hun inspanningen naar een breder publiek.

KBC maakt bijvoorbeeld een overzicht van al zijn rapporten/verslagen. Daaronder ook een ‘Report to Society’, bestemd voor ‘klanten, medewerkers en de maatschappij in het algemeen’.

Een nieuwe trend dit jaar die daarin past: rapporten die integraal gewijd zijn aan decarbonisatie. AB Inbev heeft een Net Zero Ambition Report, Sibelco komt met een apart klimaatverslag, en ook Argenta had er al één. Het toont het groeiende belang dat bepaalde bedrijven stellen in het tackelen van de CO2 uitdagingen.

ESG-rapporten vergelijken lijkt een ongrijpbare droom te blijven

Een van de vragen naar een betere duurzaamheidsrapportering kwam van de investeerders- en bankenwereld: hoe kunnen wij nu appelen met peren vergelijken, was hun cri de coeur.

Wie door de duurzaamheidsverslagen grasduint, moet besluiten dat de droom naar een uniforme manier van rapporteren nog ver af is. Sommige bedrijven rapporteren over absolute CO2 uitstoot (hoeveel in totaal) anderen over CO2 intensiteit (hoeveel uitstoot per product/ton/…). Sommige bedrijven vergelijken met hun uitstoot van het jaar ervoor, anderen met hun startpunt (de zogenaamde ‘baseline’). Voorlopig nog veel appelen, peren en mandarijnen dus.

Al blijkt uit de rapporten dat het besef groeit dat decoupling (nl. de uitstoot loskoppelen van de productie of het aantal producten) de échte uitdaging is.

Daarmee samenhangend: sommige bedrijven zijn de scope van hun metingen nog volop aan het aanpassen (bijvoorbeeld UCB, Ageas, Beaulieu,…). Het toont dat een heldere en volledige analyse voor velen nog work in progress is.

Zijn Belgische KMO’s klaar om de ambities van hun klanten te volgen?

Net als vorig jaar duiken grote ambities op om de scope 3 emissies aan te pakken.

Een citaat van Aurélie Comhaire, Group Sustainability Manager bij Vandemoortele, vat het mooi samen. Op de vraag wat volgens haar het grootste succes van het afgelopen jaar was, antwoordt ze: “onze grote vooruitgang op vlak van sourcing”.

Greenyard, Proximus en Umicore zijn slechts enkele voorbeelden van bedrijven die expliciet aangeven hoe ze hun leveranciers aanmoedigen (verplichten?) om even ambitieus te zijn als henzelf en in sommige gevallen ook science-based targets te zetten.

Een recent artikel in De Tijd plaatste daar – terecht naar ons aanvoelen – vraagtekens bij wat dit zal betekenen voor de vele KMOs in ons land: zijn ze uitgerust/groot genoeg om mee te stappen in deze trend? De toekomst zal het uitwijzen.

FINN: uw communicatiebureau voor al uw ESG- en duurzaamheidsrapportering

Vragen over uw ESG- of duurzaamheidsrapportering? FINN is een strategisch communicatiebureau dat u ondersteunt in alle aspecten en kanalen, van readiness support tot duurzaamheidsverslagen, geïntegreerde jaarverslagen en CEO communicatie. Aarzel niet om contact met ons op te nemen om eens van gedachten te wisselen!

• CSRD readiness support
• Advies en implementatie van GRI-naleving
• End-to-end partner voor ESG-rapporten: van framework tot voltooid rapport

Referenties zijn onder andere: AB Inbev, La Lorraine, Lhoist, Vandersanden, Saint-Gobain België, Spadel

Methodologie

We lichtten de ondernemingen door met een Belgische kapitaalbasis, waarvan de omvang werd gemeten op basis van hun omzet in 2018. Financiële holdings en tradingbedrijven werden niet weerhouden. De analyse gebeurde op basis van de meest recente jaarverslagen, gepubliceerd vóór 1 juni 2024 (zowel financieel als duurzaamheid), en op basis van de bedrijfswebsites.

De analyse gebeurde aan de hand van 7 vragen :

• Zet het bedrijf zich in voor duurzame ontwikkeling en/of presenteert het concrete initiatieven?
• Doet het bedrijf aan specifieke duurzaamheidsrapportage, inclusief kwantitatieve gegevens?
• Heeft het bedrijf zijn koolstofvoetafdruk gepubliceerd, met ondersteunende cijfers?
• Wat is de reikwijdte (1, 2, 3)?
• Communiceert het bedrijf duidelijke en gekwantificeerde CO2-reductiedoelstellingen (op groepsniveau)?
• Communiceert het bedrijf gekwantificeerde actieplannen voor koolstofvermindering voor 2030 of eerder?
• Is er een expliciete verwijzing naar SBTi?

Ons onderzoek wil geen oordeel vellen over de decarbonisatieambities, de afstemming ervan op de doelstellingen van de akkoorden van Parijs of de geloofwaardigheid van de bedrijfsplannen, wel over de manier waarop ze hierover communiceren.