De kwaliteit van klimaatrapportages door bedrijven in Nederland – financials uitgezonderd – houdt vooralsnog niet over. In de meeste gevallen blijken de rapportages niet meer dan een afvinkexercitie te zijn. Dat is de belangrijkste conclusie uit de Klimaatbarometer 2021 van accountants- en adviesorganisatie EY. Voor deze barometer zijn de jaarverslagen van 64 Nederlandse organisaties beoordeeld op de mate waarin zij rapporteren over klimaatdoelen. De onderzochte organisaties zijn in de barometer onderverdeeld naar financiële bedrijven, niet-financiële bedrijven en overige ondernemingen. Als vertrekpunt voor de beoordeling is het raamwerk van de Taskforce on Climate Related Financial Disclosures (TCFD) van de Financial Stability Board (FSB) genomen. De elf TCFD-aanbevelingen rond klimaatrapportage hebben betrekking op vier thema’s: Governance, Strategie, Risicomanagement en Doelstellingen.

Samenhang ontbreekt

Eerst een opvallend positief punt; het algemene beeld voor Nederland is dat klimaatrapportages al behoorlijk zijn ingeburgerd. Van de onderzochte bedrijven in Nederland houdt 75% zich ermee bezig, ruim meer dan de 60% wereldwijd. Opvallend is ook dat van de vier TFCD-thema’s het onderdeel Doelstellingen in Nederland het best ontwikkeld is. Meer dan de helft van de beoordeelde bedrijven (53%) verstrekt bijvoorbeeld concrete streefcijfers over terugdringing van CO₂-uitstoot en verkleining van de ecologische voetafdruk.

De kwaliteit van de rapportages ten aanzien van de overige drie TFCD-thema’s blijft echter achter bij het mondiale beeld. Er is weliswaar sprake van een zekere mate van governance rond klimaatdoelen en er zijn concrete doelstellingen in de vorm van streefcijfers. Ook een vorm van risicomanagement is vaak wel aanwezig, maar de samenhang tussen de onderdelen ontbreekt nog vaak. Dat geldt ook voor de strategische component. Als het bijvoorbeeld gaat om het integreren van klimaatmodellen en het definiëren van KPI’s voor risico’s en kansen zijn er nog genoeg verbeteringen mogelijk.

Dit geldt overigens niet voor de financiële sector in Nederland, die zelfs in internationaal opzicht opvallend goed presteert. Eigenlijk is de geboekte vooruitgang op het gebied van klimaatrapportages in het afgelopen jaar volledig toe te schijven aan de financials. Banken, verzekeraars, beleggingsinstellingen en pensioenfondsen gelden als voorlopers.

Volgens Rob Wortelboer, associate partner bij EY en één van de initiatiefnemers van de Klimaatbarometer, is dit deels een gevolg van het feit dat de financiële sector al jarenlang gewend is aan het opstellen van rapportages voor externe toezichthouders. “Belangrijke volgende uitdaging voor de financials is het rapporteren over de CO₂-impact van gefinancierde emissies in hun investeringsportefeuilles.”

Klimaatscenario’s weinig gebruikt

Belangrijke tekortkomingen in de rapportages hebben betrekking op governance en strategie. Ondernemingen melden weliswaar in 44% van de gevallen dat de raad van bestuur en/of het management betrokken zijn bij klimaat gerelateerde onderwerpen, maar wat die werkzaamheden precies inhouden blijft vaak onduidelijk.

Wortelboer: “Een ander verbeterpunt is de vorm waarin gerapporteerd wordt over klimaat gerelateerde onderwerpen. Een groot deel van de bedrijven doet dat via ratingbureaus of stopt die informatie in aparte rapporten, terwijl het TCFD raamwerk er juist voor pleit die informatie samen met financiële overzichten te publiceren. Op die manier kunnen gebruikers van het jaarverslag het klimaatmanagement en het financieel beleid in hun samenhang beoordelen.”

Ook de mate waarin klimaatscenario’s als onderdeel van de strategische aanpak worden gebruikt, valt mondiaal uit de toon. In Nederland gebruikt slechts een kwart van de bedrijven dergelijke scenario’s, waar dat wereldwijd 41% is.

“Juist op dit, voor het reguliere bedrijfsleven ingewikkelde onderwerp, laat opnieuw de financiële sector zich van zijn beste kant zien. Dat deze sector zeer uitgebreid ervaring heeft met risicomanagement en meer dan andere sectoren vertrouwd is met het denken in scenario’s en modellen, zal daar niet vreemd aan zijn”, aldus Rob Wortelboer.

Versnelling is nodig

“Als we kijken naar de categorie niet-financiële ondernemingen (in bijvoorbeeld landbouw, transport en energie) moeten we constateren dat zij in vergelijking met hun internationale peers beneden gemiddeld presteren. Eigenlijk komt alleen het rapporteren over klimaatdoelstellingen uit de verf. Rapportage over de strategische omgang met risico’s en kansen is daarentegen ronduit zwak ontwikkeld. Zeker bedrijven die een belangrijke rol wordt toegedicht in de energietransitie zouden zich dit mogen aanrekenen.”

Overigens is er een restcategorie van sectoren (vastgoed, telecommunicatie, retail en gezondheidszorg) die hun zaakjes op het gebied van klimaatrapportages nog slechter voor elkaar hebben. Onlogisch is dat niet, omdat zij niet tot de TCFD-sleutelsectoren behoren. Bovendien staan zij minder dan andere sectoren in de schijnwerpers als het gaat om het realiseren van klimaatdoelen. Ook deze sectoren zullen echter onvermijdelijk een bijdrage moeten leveren.

Wortelboer: “De Klimaatbarometer 2021 roept het beeld op dat het vooral laaghangend fruit is waar in de rapportages de aandacht van de onderzochte bedrijven naar uitgaat. Op de meer ingewikkelde onderdelen zijn nog flink wat stappen te zetten. Het geheel overziend is de conclusie dan ook dat er genoeg ruimte is voor verbetering. Het is te hopen dat het bedrijfsleven die ruimte de komende jaren ook daadwerkelijk gaat benutten. Want er is absoluut een versnelling nodig willen we de in het Nederlandse Klimaatakkoord vastgelegde klimaatdoelen van 2030 halen.”

Download het gehele onderzoeksrapport hier (pdf, op aanvraag)