(Gepubliceerd in Het Financieele Dagblad van 26 juni 2002).

ING en Rabobank publiceerden de afgelopen dagen hun maatschappelijk jaarverslag. Beide willen de schijn vermijden dat ze meedoen aan het modeverschijnsel maatschappelijk verantwoord ondernemen . Ze zijn allebei immers al meer dan 100 jaar een verantwoord bedrijf.
Beide bestuursvoorzitters geven onmiddellijk toe dat het altijd beter kan, maar ze laten zien wat ze doen, de veelgeroemde transparantie. En aan hun bevlogenheid zal het niet liggen. Hans Smits van de Rabobank en Ewald Kist van ING presenteren zichzelf en hun financiële instelling als boegbeelden van goed ondernemerschap.

Hans Smits koestert zijn coöperatievorm. Het was immers een maatschappelijk probleem, gebrek aan toegang van de boeren tot de kapitaalmarkt, dat aan de wieg stond van de coöperaties die samen de Rabobank maakten. ‘Maatschappelijk verantwoord ondernemen had door de Rabobank uitgevonden kunnen worden. Het zit ons in het bloed. Honderd jaar geleden noemden we wat we doen het oplossen van een maatschappelijk probleem, nu noemen we het maatschappelijk verantwoord ondernemen ‘, aldus Smits afgelopen vrijdag tijdens de presentatie van het maatschappelijk verslag. Smits is een grote fan van de ideeën van oud-Shell topman Arie de Geus, verwoord in het boek De levende onderneming. ‘Ondernemingen die gevoel hebben voor hun omgeving en in staat zijn daarnaar te luisteren en zich vervolgens vernieuwen, worden heel oud en worden gewaardeerd door de samenleving’, aldus Smits.

Ewald Kist hecht ook veel waarde aan de 150 jaar die ING al bestaat. Ook hij kent het boek van Arie de Geus. ‘Wij zijn in alle aspecten al heel oud. De Postbank en de NMB waren al bedrijven die zich richten op de lange termijn. Dat vind ik nog steeds belangrijk. Ik ben trots op relaties van 60 jaar met bedrijven. Ik zeg altijd ”beoordeel ons niet op het kwartaal”. Maar dat gebeurt natuurlijk wel, omdat ik verplicht ben elk kwartaal te laten zien wat ik doe. Dat is de eeuwige strijd met IAS-regels.’ Kist stelt verantwoord ondernemen niet gelijk aan het oplossen van maatschappelijke problemen maar gelijk aan goed ondernemerschap. ‘Wij proberen al zo lang wij bestaan een goede onderneming te zijn.’

Maar makkelijk is het niet voor een organisatie met 113.000 medewerkers verdeeld over 65 landen. Met ook nog een heleboel joint ventures. Kist: ‘Ik ben al blij dat ze allemaal weten dat ze bij ING werken.’ Het maatschappelijk verslag, dat dit jaar voor de tweede keer in het Engels verschijnt en een beeld geeft van de gehele internationale organisatie, heeft dan ook een interne functie. De grootste oplage ging vorig jaar naar de medewerkers. Kist reageert geprikkeld op de suggestie dat het maatschappelijk verslag pas voor de tweede keer uitkomt. ‘Eigenlijk is dit al het zevende rapport. Ik wil niet dat u denkt dat ING meedoet aan een modegril!’ Hij heeft gelijk, maar de eerste vijf waren sociale en milieujaarverslagen in het Nederlands.

Ook het maatschappelijk verslag van de Rabobank over 2001 kende vele andere voorgangers. Deze keer heeft de Rabobank haar duurzame verslaglegging gebaseerd op de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI), het internationale initiatief om tot een standaard voor duurzaamheidsverslaglegging te komen. Dat resulteert in vele staatjes en cijfers.

Het verslag van ING is wat minder scheutig met cijfers, maar dat is bewust gedaan. ‘De huidige GRI-richtlijnen vereisen een detaillering over energieverbruik, CO2, die niet nodig is voor een financiële instelling’, zegt Pieter Kroon van ING Corporate Communications.

Beide financiële instellingen konden het niet laten om hun toppositie in verschillende internationale en nationale duurzaamheidsranglijsten te vermelden.

En de winnaar is…

Download/bestel het Rabobank Maatschappelijk Jaarverslag 2001
Download/bestel het ING Maatschappelijk verslag 2001